سرطان خون که به‌عنوان لوسمی نیز شناخته می‌شود، نوعی سرطان است که سلول‌های خونی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سلول‌های خونی نقش مهمی در بدن دارند. آنها به مبارزه با عفونت‌ها، لخته شدن خون و حمل اکسیژن به سلول‌ها کمک می‌کنند. در سرطان خون، سلول‌های خونی غیرطبیعی می‌شوند و تکثیرشان زودتر از زمان معمولا است که باعث می‌شود سلول‌های سالم را تحت الشعاع قرار می‌دهند. این امر می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی، از جمله عفونت، خونریزی و کمبود اکسیژن شود. به‌همین خاطر تشخیص سرطان خون مهم است.
علائم تشخیص سرطان خون به چه صورت است؟
بیماری‌های خون شامل پنج دسته اصلی می‌شوند:
- سرطان خون
- لنفوم
- سندرم‌های میلودیسپلاستیک
- اختلال میلوپرولیفراتیو و مولتیپل میلوما.
سرطان‌های خون می‌توانند علائم مشترکی داشته باشند، اما هر نوع آنها نیز ممکن است با علائم خاص خود همراه باشد. بسیاری از افراد ممکن است تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته‌تر نرسیده و هیچ علامتی نداشته باشند، به آن توجه نکنند یا علائم را با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته و نادیده بگیرند. میان علائم رایج سرطان خون می‌توان به موارد زیر که به‌عنوان مهم‌ترین‌ها مطرح می‌شود، اشاره کرد:
سرفه یا درد قفسه سینه
سرفه یا درد در قفسه سینه که ممکن است ناشی از تجمع غیرطبیعی سلول‌های خونی در طحال باشد.
عفونت‌های مکرر به‌همراه تب
عفونت‌های مکرر که ممکن است به دلیل کمبود گلبول‌های سفید برای مقابله با عفونت‌های معمولی ایجاد شود. تب یا لرز که ناشی از کمبود گلبول‌های سفید و ناتوانی در مقابله با عفونت‌ها است.
بروز بثورات
بروز بثورات غیرقابل توضیح، کبودی یا خونریزی که ممکن است ناشی از کمبود پلاکت‌ها باشد که وظیفه لخته شدن خون را دارند. این موضوع یکی از شایع‌ترین علائم تشخیص سرطان خون است.
خارش پوست
خارش پوست که علتش ممکن است ناشناخته بماند.
از دست دادن اشتها
از دست دادن اشتها یا حالت تهوع که ناشی از فشار سلول‌های خونی غیرطبیعی در طحال و معده باشد.
تعریق شبانه
عرق شبانه بدون علت قابل توضیح.
ضعف و خستگی بالا
ضعف و خستگی مداوم که ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز (کم‌خونی) باشد.
تنگ شدن نفس
تنگی نفس که ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز باشد.
تورم غدد لنفاوی
تورم غدد لنفاوی بدون درد در نقاطی مانند گردن، زیر بغل یا کشاله ران که ممکن است ناشی از تجمع غیرطبیعی گلبول‌های سفید در غدد لنفاوی باشد.
تشخیص سرطان خون و درمان آن به مراجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایشات مختلف وابسته است.
تشخیص سرطان خون و آزمایشات مربوط به آن
تشخیص سرطان خون نیازمند استفاده از یک سری آزمایشات و فرآیندهای پیچیده توسط ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی یا پزشکان متخصص است. این آزمایشات و تست‌ها به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری کمک می‌کنند. ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی به دقت به علائم شما توجه می‌کنند و برای تشخیص دادن سرطان خون از آزمایشات و تصاویربرداری مختلف استفاده می‌نمایند.
اولین مرحله تشخیص: گفتگو با پزشک
اولین مرحله در تشخیص سرطان خون اغلب شامل مصاحبه پزشکی جامع است. پزشکان از شما در مورد علائم، سابقه پزشکی و تاریخچه خانوادگی پرسش می‌کنند. این اطلاعات اولیه به آنها کمک می‌کند تا بهترین روش‌های تشخیصی را انتخاب کنند.
مرحله دوم: معاینه فیزیکی
پس از مصاحبه پزشکی، معاینه فیزیکی کامل انجام می‌شود. ارائه‌دهندگان مراقبت های بهداشتی با استفاده از ابزارهای مختلف برای بررسی علائم جسمی و تشخیص نشانه‌های مرتبط با سرطان خون اقدام می‌کنند.
مرحله سوم تشخیص سرطان خون: انجام آزمایشات
برای تکمیل تشخیص، پزشکان از شما می‌خواهند تا چندین نوع آزمایش خون را انجام دهید. این آزمایشات شامل شمارش کامل سطح گلبول‌های قرمز خون (CBC) و آزمایش‌های شیمیایی خون می‌شود. CBC برای بررسی تعداد و نسبت انواع مختلف سلول‌های خونی به‌کار می‌رود و آزمایش‌های شیمیایی خون نیز به بررسی مواد شیمیایی و متابولیت‌های موجود در خون می‌پردازد.
مرحله چهارم: انجام انواع تصویربرداری
همچنین، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است از تصویربرداری‌های مختلف نیز برای تشخیص سرطان خون استفاده کنند. این تصویربرداری‌ها شامل اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) می‌شود. این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا تصاویر دقیق از بافت‌های داخلی بدن شما را به‌دست آورند و تغییرات ناشی از سرطان را تشخیص دهند.
مرحله پنجم: بیوپسی مغز استخوان
در مواردی که نیاز به تحلیل دقیق‌تر بیشتری است، پزشکان ممکن است بیوپسی مغز استخوان نیز انجام دهند. این فرآیند شامل جمع‌آوری نمونه‌های بافت از مغز استخوان برای بررسی تحت میکروسکوپ و تحلیل مولکولی است. با استفاده از این مجموعه از آزمایشات و تصاویربرداری‌ها، پزشکان می‌توانند به تشخیص دقیق‌تری از سرطان خون برسند و برنامه درمانی مناسبی را برای شما تدوین کنند.
چگونه درمان سرطان خون انجام می‌شود؟
درمان سرطان خون به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که هر کدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند. پزشکان قبل از تعیین برنامه درمانی، عوامل متعددی از جمله سن، وضعیت سلامتی کلی، نوع سرطان خون و عوارض جانبی مربوط به درمان را مورد بررسی قرار می‌دهند. از جمله روش‌های رایج درمان پس از تشخیص سرطان خون عبارت‌اند از:
- شیمی درمانی
- پرتودرمانی
- ایمونوتراپی
- درمان هدفمن
- درمان با CAR T-cel
- پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ یا آلوژنیک
هرکدام از این روش‌ها با توجه به وضعیت بالینی و نوع سرطان خون، می‌توانند به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی تعیین شوند. تصمیم در مورد بهترین روش درمانی باید با مشورت با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و پزشکان تیم مراقبتی گرفته شود.
جمع‌بندی
تشخیص سرطان خون از طریق مصاحبه پزشکی، معاینات فیزیکی و آزمایشات خونی انجام می‌شود. آزمایشات متداول شامل شمارش کامل خون، آزمایشات شیمیایی خون و تصویربرداری از جمله CT scan و MRI هستند. علائمی نظیر سرفه مداوم، عفونت‌های مکرر و بثورات غیرقابل توضیح نیز می‌تواند به تشخیص کمک کنند. تشخیص دقیق و سریع می‌تواند درمان موثرتری را فراهم کند و نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارد.
