کمبود ویتامین D زمانی رخ می‌دهد که بدن ویتامین دی لازم را از طریق نور خورشید یا رژیم غذایی دریافت نکند. کمبود ویتامین D می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان، پوکی استخوان و شکستگی استخوان شود. این ویتامین گاهی اوقات ویتامین آفتاب نامیده می‌شود زیرا بدن شما آن را از کلسترول زمانی که پوست شما در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد تولید می‌کند. ما در این مقاله قصد داریم شما با کمبود ویتامین D و اثرات آن آشنا کنیم.(۱)
نقش ویتامین D در بدن چیست؟
این ویتامین اخیراً به دلیل نقشش در سلامت سیستم ایمنی، به ویژه در مورد COVID-19 توجه زیادی را به خود جلب کرده است. همچنین برای سلامت استخوان و بسیاری از عملکردهای مهم در سراسر بدن شما حیاتی است.
بیشتر بزرگسالان باید روزانه 1500 تا 2000 واحد بین المللی (IU) ویتامین D دریافت کنند. در حالی که برخی غذاها، مانند ماهی های چرب و محصولات لبنی غنی شده، حاوی این ویتامین هستند، دریافت کافی از طریق رژیم غذایی دشوار است.
بنابراین، جای تعجب نیست که کمبود ویتامین D یکی از شایع ترین کمبودهای تغذیه ای در سراسر جهان است.
چرا ویتامین D اینقدر مهم است؟
زیرا یک ویتامین محلول در چربی است که نقش مهمی در عملکرد مناسب بدن شما از جمله سلامت استخوان و ایمنی دارد. حتی ممکن است به پیشگیری از سرطان و محافظت در برابر چندین بیماری مزمن از جمله:
- از دست دادن استخوان
- افسردگی
- دیابت نوع 2
- بیماری قلبی
- اسکلروز چندگانه
علائم و نشانه های کمبود ویتامین D
تشخیص کمبود ویتامین D ممکن است دشوار باشد زیرا علائم ممکن است برای چندین ماه یا سال رخ ندهند. گاهی اوقات ممکن است اصلاً علائمی نداشته باشید.
با در نظر گرفتن این موضوع، دانستن اینکه چه علائم و نشانه هایی را باید جستجو کرد هنوز مفید است.
1. بیماری یا عفونت های مکرر
یکی از مهمترین نقش های ویتامین D حمایت از سلامت سیستم ایمنی است که به شما کمک می‌کند تا ویروس ها و باکتری هایی که باعث بیماری می‌شوند را از بین ببرید.
ویتامین D به طور مستقیم با سلول هایی که مسئول رسیدگی به عفونت ها هستند تعامل دارد.
اگر اغلب بیمار می‌شوید، به خصوص با سرماخوردگی یا آنفولانزا، سطوح پایین ویتامین D ممکن است یکی از عوامل موثر باشد. چندین مطالعه مشاهده ای بزرگ ارتباط بین کمبود و عفونت های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و ذات الریه را نشان داده اند.
تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف روزانه 4000 واحد بین‌المللی ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی را کاهش دهد.
اخیراً، کمبود این ویتامین با افزایش خطر ابتلا به COVID-19 و همچنین افزایش خطر ابتلا به اثرات شدید ناشی از این بیماری مرتبط شده است. با این حال، توجه به این نکته مهم است که مصرف مکمل‌های ویتامین D در هر دوزی – از COVID-19 جلوگیری نمی‌کند.
2. خستگی
احساس خستگی می‌تواند به دلایل مختلفی ناشی شود که یکی از آنها ممکن است کمبود همین ویتامین باشد.
برخلاف علل قابل مشاهده تر مانند استرس، افسردگی و بی خوابی، کمبود ویتامین D اغلب به عنوان یک علت بالقوه خستگی نادیده گرفته می‌شود.
یک مطالعه مشاهده‌ای در پرستاران زن نیز ارتباط قوی بین سطوح پایین این ویتامین و خستگی گزارش شده از خود نشان داد. علاوه بر این، 89 درصد از شرکت کنندگان دچار کمبود این ویتامین بودند.
جالب توجه است، چندین مطالعه نشان می‌دهد که مکمل‌سازی با این ویتامین ممکن است شدت خستگی را در افراد مبتلا به کمبود کاهش دهد.
3. درد استخوان و کمر
درد استخوان و کمر ممکن است علائم سطوح ناکافی ویتامین D باشد.
ویتامین D با بهبود جذب کلسیم در بدن به حفظ سلامت استخوان ها کمک می‌کند.
یک مطالعه بر روی 98 بزرگسال مبتلا به کمردرد، سطوح پایین ویتامین D را با درد شدیدتر مرتبط دانست. با این حال، یک بررسی تحقیقاتی بزرگ نشان داد که این ارتباط در سایر مطالعات مشابه ناسازگار است.
بررسی 81 مطالعه همچنین نشان داد که افراد مبتلا به ورم مفاصل، درد عضلانی و دردهای گسترده مزمن نسبت به افراد بدون این شرایط، سطح ویتامین D کمتری دارند.
4. افسردگی
کمبود ویتامین D با افسردگی به خصوص در افراد مسن مرتبط است – اگرچه برخی نتایج مطالعه متناقض هستند.
اثرات مکمل‌های ویتامین D متفاوت بوده است، اما برخی بررسی‌ها نشان داده‌اند که آنها به تسکین علائم افسردگی کمک می‌کنند.
با این حال، تحقیقات بیشتری برای درک رابطه بین ویتامین D و افسردگی مورد نیاز است
5. از دست دادن تراکم استخوان
ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان دارد. این مهم است زیرا مصرف همزمان ویتامین D و کلسیم به بدن شما کمک می‌کند تا جذب را به حداکثر برساند. تراکم مواد معدنی استخوان پایین نشانه این است که استخوان های شما کلسیم و سایر مواد معدنی را از دست داده اند. این امر، افراد مسن، به ویژه زنان را در معرض افزایش خطر شکستگی قرار می‌دهد.
در یک مطالعه مشاهده ای بزرگ بر روی بیش از 1100 زن میانسال یائسه، محققان یک ارتباط قوی بین سطوح پایین ویتامین D و تراکم استخوان پایین پیدا کردند
با این حال، تحقیقات در مورد درمان مکمل ویتامین D در افراد مسن مستقل نتایج متفاوتی را به همراه داشته است. در حالی که برخی از مطالعات مزایایی مانند کاهش درد عضلانی را نشان می‌دهند، برخی دیگر متوجه نشده‌اند که از شکستگی‌های مربوط به از دست دادن استخوان جلوگیری می‌کند.
یک مطالعه نشان داد که زنانی که کمبود ویتامین D داشتند، با مصرف مکمل‌ها با دوز بالا، هیچ بهبودی در تراکم مواد معدنی استخوان نداشتند، حتی اگر سطح خون آنها بهبود یابد. با این وجود، مصرف کافی ویتامین D ممکن است یک استراتژی خوب برای محافظت از توده استخوانی و کاهش خطر شکستگی باشد.
6. ریزش مو
بسیاری از غذاها و مواد مغذی ممکن است بر سلامت مو تاثیر بگذارند. در حالی که استرس یکی از دلایل رایج ریزش مو است، ریزش شدید مو ممکن است نتیجه یک بیماری یا کمبود مواد مغذی باشد. ریزش مو در زنان با سطوح پایین ویتامین D مرتبط است
به طور خاص، مطالعات سطوح پایین ویتامین D را با آلوپسی آره‌آتا، یک بیماری خود ایمنی که با ریزش مو شدید مشخص می‌شود، مرتبط می‌کند. به طور کلی در تحقیقی مشخص شد که هر چقدر سطح ویتامین دی در بدن کمتر باشد ریزش مو بیشتر است.
درد عضلانی
تشخیص علل درد عضلانی اغلب دشوار است. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D یک علت بالقوه است. در یک مطالعه قدیمی تر، 71 درصد از افراد مبتلا به درد مزمن کمبود این ویتامین را نشان دادند.
گیرنده ویتامین D در سلول های عصبی به نام گیرنده های درد وجود دارد که درد را حس می کنند. این ویتامین همچنین ممکن است در مسیرهای سیگنال دهی درد بدن شما نقش داشته باشد، که ممکن است در درد مزمن نقش داشته باشد. مکمل‌های ویتامین D با دوز بالا ممکن است انواع مختلف درد را در افراد مبتلا به کمبود ویتامین D کاهش دهد.
یک مطالعه بر روی 120 کودک مبتلا به کمبود ویتامین D که دارای دردهای رشدی بودند نشان داد که یک دوز واحد از این ویتامین به طور متوسط 57٪ نمره درد را کاهش می‌دهد.
7. افزایش وزن
چاقی یکی از عوامل خطر برای کمبود ویتامین D است. یک مطالعه در بزرگسالان ارتباط احتمالی بین وضعیت کم ویتامین D و چربی شکم و افزایش وزن را نشان داد، اگرچه این اثرات در مردان بارزتر بود. در حالی که ممکن است کمبود ویتامین D در موارد چاقی دیده شود، مطالعات بیشتری برای تعیین اینکه آیا مکمل این ویتامین به جلوگیری از افزایش وزن کمک می کند یا خیر، مورد نیاز است.
8. اضطراب
کمبود ویتامین D با اختلالات اضطرابی مرتبط است. یک بررسی نشان داد که سطح کلسیدیول، نوعی ویتامین D، در افراد مبتلا به اضطراب و همچنین در افراد مبتلا به افسردگی کمتر بود. یک مطالعه جداگانه در زنان باردار نشان داد که داشتن سطوح کافی ویتامین D ممکن است به کاهش علائم اضطراب، بهبود کیفیت خواب و حتی کمک به پیشگیری از افسردگی پس از زایمان کمک کند.
چه چیزی باعث کمبود ویتامین D می شود؟
کمبود ویتامین D معمولاً به صورت داشتن سطوح خونی زیر 20 نانوگرم در میلی لیتر تعریف می‌شود، در حالی که سطوح بین 21 تا 29 نانوگرم در میلی لیتر ناکافی در نظر گرفته می‌شود.
در حالی که هیچ دلیل واحدی برای کمبود وجود ندارد، خطر کلی شما ممکن است در نتیجه برخی شرایط اساسی یا عوامل سبک زندگی بیشتر باشد. برخی از رایج ترین عوامل خطر برای کمبود ویتامین D عبارتند از:
- داشتن پوست تیره
- سن بالاتر
- داشتن اضافه وزن یا چاقی
- عدم مصرف زیاد ماهی یا لبنیات
- زندگی دور از خط استوا یا در مناطقی با نور خورشید کم در تمام سال
- ماندن یا کار در داخل خانه
- کار در شیفت های شبانه
- داشتن بیماری مزمن کلیوی، بیماری کبد یا هیپرپاراتیروئیدیسم
- داشتن یک وضعیت سلامتی که بر جذب مواد مغذی تأثیر می گذارد، مانند بیماری کرون یا بیماری سلیاک
- انجام جراحی بای پس معده
- استفاده از داروهای خاصی که بر متابولیسم ویتامین D تأثیر می گذارند، مانند استاتین ها و استروئیدها
افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می‌کنند و مکررا در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، کمتر دچار کمبود می‌شوند، زیرا پوست آنها ویتامین D کافی تولید می‌کند
در حالی که افرادی که اغلب در خارج از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده می‌کنند نیز در معرض خطر کمبود قرار دارند، استفاده از کرم ضد آفتاب برای کاهش آسیب پوست و خطر ابتلا به سرطان به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید مهم است.
چگونه کمبود ویتامین D جبران کنیم؟
کمبود ویتامین D معمولا با مکمل ها جبران می‌شود. اگر پزشک متوجه شود که شما کمبود دارید، ممکن است گزینه های زیر را توصیه کند.
مکمل
مکمل های خوراکی بهترین درمان برای کمبود ویتامین D هستند. شما به راحتی می‌توانید اینها را بدون نسخه بخرید، اما باید از پزشک برای توصیه دوز بپرسید.
منیزیم به فعال شدن ویتامین D کمک می‌کند، بنابراین ممکن است بخواهید از این ماده معدنی نیز استفاده کنید. برای کمبود شدید، پزشک ممکن است ویتامین D را تجویز کند که در دوزهای بسیار قوی تر تا 50000 IU ارائه می شود. پزشک شما ممکن است تزریق ویتامین D را نیز در نظر بگیرد.
منابع غذایی
خوردن بیشتر غذاهای غنی از ویتامین D نیز ممکن است سطح شما را افزایش دهد. گزینه ها عبارتند از:
- ماهی
- زرده تخم مرغ
- غلات غنی شده
- شیر و آب میوه های غنی شده
- ماست
- جگر گاو
از آنجایی که نور خورشید منبع طبیعی ویتامین D است، پزشک ممکن است بیشتر اوقات بیرون رفتن از خانه را توصیه کند. با این حال، با توجه به اثرات منفی قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش، مهم است که با محدود کردن کل زمان زیر نور خورشید و استفاده از کرم ضد آفتاب، اقدامات احتیاطی را انجام دهید.
آزمایش کمبود ویتامین دی
آزمایش خون ساده می‌تواند به تشخیص کمبود ویتامین D کمک کند. این ویتامین به دو شکل در خون شما وجود دارد.
25-هیدروکسی ویتامین D (25-OH D) یا کلسیدیول
1,25-دی هیدروکسی ویتامین D یا کلسیتریول
رایج ترین آزمایش برای کمبود ویتامین D، آزمایش 25 هیدروکسی ویتامین D است. این به این دلیل است که 25-هیدروکسی، یا کلسیدیول، غلظت های بالاتری دارد و مدت بیشتری در خون شما باقی می‌ماند، که تشخیص آن را آسان تر می‌کند.
همچنین ممکن است بتوانید یک آزمایش در خانه انجام دهید که در آن خودتان یک قطره کوچک خون را از طریق یک نیش انگشت ساده جمع آوری کنید. این آزمایش‌ها در دسترس و راحت هستند، اما ممکن است همچنان از یک پزشک بخواهید تا به شما در درک نتایج کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
تشخیص کمبود ویتامین D ممکن است دشوار باشد، زیرا علائم ممکن است ظریف باشند. علاوه بر این، ممکن است کمبود ویتامین دی بدون تجربه هیچ علامتی وجود داشته باشد. به عنوان یک قاعده کلی، در صورت مشاهده علائم احتمالی و به خصوص اگر شما دارای هر گونه فاکتور خطر هستید، از پزشک بخواهید که کمبود ویتامین D را بررسی کند. پزشک شما همچنین ممکن است بتواند دلایل دیگری را برای برخی از علائمی که تجربه می کنید رد کند.
نتیجه گیری
کمبود ویتامین دی به‌طور شگفت‌انگیزی رایج است، اگر فکر می کنید ممکن است کمبود داشته باشید، یک آزمایش خون بدهید. کمبود ویتامین D معمولاً با مکمل‌ها درمان می‌شود، اما ممکن است برای دریافت دوز مناسب به توصیه پزشک نیاز داشته باشید. افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید و خوردن بیشتر غذاهای غنی از ویتامین D، مانند ماهی های چرب و محصولات لبنی غنی شده نیز می تواند کمک کننده باشد. شما می توانید سوالات خود را در قسمت نظرات از ما بپرسید.
برای کمبود ویتامین دی، باید غذا‌هایی مصرف کنید که شامل ویتامین دی هستند، مصرف کنید به عنوان مثال : زرده تخم‌مرغ، ماهی ساردین، ماهی سالمون، شیر و سایر غذاهای غنی‌شده اشاره کرد.
