هپاتیت چیست؟ امعرفی انواع آن

هپاتیت چیست؟

 همان طور که گفته شد به التهاب کبد، هپاتیت می گویند که عوامل مختلفی در ایجاد آن نقش دارند. درمان این عارضه براساس نوع و علت زمینه ایی که باعث آن شده است، متفاوت است. به طور کلی هپاتیت دو نوع دارد که شامل هپاتیت از نوع خود ایمنی و هپاتیتی که در نتیجه ثانویه درمان ها، داروها، سموم و مصرف الکل ایجاد می شود. هپاتیت خود ایمنی زمانی رخ می دهد که بدن شما آنتی بادی هایی را علیه بافت کبد شما تولید کند.

پنج طبقه بندی اصلی ناشی از ویروس که باعث هپاتیت می شوند عبارتند از : هپاتیت A ، B، C، D و E. در هریک از انواع این هپاتیت ها یک ویروس متفاوت مسئول ایجاد آن است.

هپاتیت A

هپاتیت A نتیجه عفونت کبد با ویروس هپاتیت A  (HAV) است. این نوع هپاتیت یک بیماری حاد و کوتاه مدت است.

هپاتیت B

ویروس هپاتیت B  (HBV) باعث هپاتیت B می شود. این نوع از هپاتیت ، اغلب یک بیماری مزمن و مداوم است. سازمان بهداشت جهانی (WHO)  تخمین می زند که در حال حاضر 354 میلیون نفر از مردم جهان با هپاتیت B و C مزمن زندگی می کنند.

هپاتیت C

هپاتیت C از ویروس هپاتیت C  (HCV) ناشی می شود. HCV یکی از شایع ترین عفونت های ویروسی منتقله از طریق خون در جهان است و معمولاً به عنوان یک بیماری طولانی مدت ظاهر می شود.

هپاتیت D

این یک شکل نادر از هپاتیت است که فقط همراه با هپاتیت B رخ می دهد. ویروس هپاتیت D (HDV) مانند سویه‌های دیگر باعث التهاب کبد می‌شود، اما فرد بدون ابتلا به عفونت هپاتیت B نمی‌تواند به HDV مبتلا شود. در سطح جهانی، HDV تقریباً 5 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن را تحت تأثیر قرار می دهد.

هپاتیت E

هپاتیت E یک بیماری منتقله از آب است که در اثر قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت E (HEV) ایجاد می شود. هپاتیت E عمدتاً در مناطقی با بهداشت ضعیف دیده می شود و معمولاً از بلعیدن مواد مدفوعی که منبع آب را آلوده می کند، ایجاد می شود. هپاتیت E معمولا حاد است اما به ویژه در زنان باردار می تواند خطرناک باشد.

علل هپاتیت

مسیر انتقال	نوع هپاتیت
غذا یا آب آلوده با HAV	هپاتیت A
تماس با ویروس HBV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن، یا منی	هپاتیت B
تماس با ویروس HCV در مایعات بدن، مانند خون، ترشحات واژن یا منی	هپاتیت  C
تماس با خون حاوی ویروس HDV	هپاتیت D
غذا یا آب آلوده با HEV	هپاتیت E

علل هپاتیت غیرعفونی

اگرچه هپاتیت معمولاً نتیجه یک عفونت است، اما عوامل دیگری نیز می توانند باعث این بیماری شوند.

الکل و سایر سموم

مصرف بیش از حد الکل می تواند باعث آسیب کبد و التهاب آن شود. این ممکن است به عنوان هپاتیت الکلی نیز شناخته شود.الکل به طور مستقیم به سلول های کبد شما آسیب می رساند. با گذشت زمان، می تواند باعث آسیب دائمی شود و منجر به ضخیم شدن یا زخم شدن بافت کبد (سیروز) و نارسایی کبد شود.

یکی دیگر از عوامل هپاتیت، استفاده نادرست از داروها و قرار گرفتن در معرض سموم می باشد.

هپاتیت خود ایمنی

در برخی موارد، سیستم ایمنی به اشتباه کبد را مضر می داند و به آن حمله می کند. این باعث التهاب مداوم می شود که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد که اغلب عملکرد کبد را مختل می کند. این عارضه در زنان سه برابر ، بیشتر از مردان است.

علائم شایع هپاتیت

اگر با یک نوع مزمن هپاتیت، مانند هپاتیت B و C زندگی می کنید، ممکن است تا زمانی که ویروس بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد، علائمی از خود نشان ندهید. در مقابل، افراد مبتلا به هپاتیت حاد ممکن است مدت کوتاهی پس از ابتلا به ویروس هپاتیت با علائمی از خود آن را نشان دهند.

علائم شایع هپاتیت عفونی عبارتند از:

 

• • خستگی

• • علائمی شبیه به آنفولانزا

• • ادرار تیره

• • مدفوع رنگ پریده

• • درد شکم

• • از دست دادن اشتها

• • کاهش وزن غیر قابل توضیح

• • زردی پوست و چشم ها

نحوه تشخیص هپاتیت

درک اینکه چه چیزی باعث هپاتیت می شود برای درمان صحیح آن بسیار مهم است. پزشکان از طریق یک سری آزمایشات برای تشخیص دقیق وضعیت شما به سلامت کبدتان پی میبرند.

تاریخچه و معاینه فیزیکی

برای تشخیص همه اشکال هپاتیت، پزشک ابتدا شرح حال شما را می گیرد تا تشخیص دقیقی را بیان کند.

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به آرامی شکم شما را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر.پزشک شما همچنین ممکن است تورم کبد و هرگونه تغییر رنگ زرد در چشم یا پوست شما را نیز بررسی کند.

تست های عملکرد کبد

آزمایش‌هایی برای تعیین میزان کارآمدی کبد شما از نمونه‌های خون تان انجام می شود.نتایج غیرعادی این آزمایش‌ها ممکن است اولین نشانه‌ای از وجود مشکل باشد، به‌ویژه اگر در معاینه فیزیکی بیمار هیچ نشانه‌ای را نداشته باشد. سطوح بالای آنزیم کبدی ممکن است نشان دهنده استرس، آسیب دیدن یا عدم عملکرد صحیح کبد باشد.

سایر آزمایشات خون

اگر آزمایش‌های عملکرد کبد شما غیرطبیعی باشد، احتمالاً پزشک آزمایش‌های خون دیگری را برای تشخیص منبع مشکل تجویز می‌کند.این آزمایش‌ها می‌توانند با بررسی وجود ویروس‌های هپاتیت یا آنتی‌بادی‌هایی که بدنتان برای مبارزه با آن‌ها تولید می‌کند، منبع مطمئنی را تعیین کنند که آیا هپاتیت عفونی دارید یا خیر.پزشکان همچنین ممکن است از آزمایش خون برای بررسی علائم هپاتیت خودایمنی نیز استفاده کنند.

بیوپسی کبد

هنگام تشخیص هپاتیت، پزشکان همچنین کبد شما را از نظر آسیب احتمالی ارزیابی می کنند. بیوپسی کبد روشی است که شامل نمونه برداری از بافت کبد شما می شود.یک پزشک متخصص ممکن است این نمونه را با سوزن از پوست شما ببرد، به این معنی که نیازی به جراحی نیست. آنها معمولاً از سونوگرافی برای راهنمایی در طول این روش استفاده می کنند.این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا تعیین کند که عفونت یا التهاب چگونه بر کبد شما تأثیر گذاشته است.

سونوگرافی

سونوگرافی شکم از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصویری از اندام های داخل شکم استفاده می کند. این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا کبد و اندام های مجاور شما را از نزدیک بررسی کند. این روش می تواند موارد زیر را آشکار کند:

 

• • مایع در شکم شما

• • آسیب یا بزرگ شدن کبد

• • تومورهای کبدی

• • ناهنجاری های کیسه صفرا

گاهی اوقات لوزالمعده در تصاویر اولتراسوند نیز ظاهر می شود. این می تواند یک آزمایش مفید برای تعیین علت عملکرد غیر طبیعی کبد شما باشد.

نحوه درمان هپاتیت

گزینه های درمانی بسته به نوع هپاتیت شما و حاد یا مزمن بودن عفونت متفاوت است.

هپاتیت A

هپاتیت A یک بیماری کوتاه مدت است و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با این حال، اگر علائم باعث ناراحتی زیاد بیمار شود، ممکن است استراحت در بستر لازم باشد. علاوه بر این، اگر استفراغ یا اسهال را تجربه کنید، پزشک ممکن است یک برنامه غذایی برای حفظ هیدراتاسیون و تغذیه شما توصیه کند.

هپاتیت B

هیچ برنامه درمانی خاصی برای هپاتیت B حاد وجود ندارد. با این حال، اگر به هپاتیت B مزمن مبتلا هستید، به داروهای ضد ویروسی نیاز دارید. این شکل از درمان می تواند پرهزینه باشد، زیرا ممکن است مجبور شوید آن را برای چندین ماه یا سال ادامه دهید.

درمان هپاتیت B مزمن همچنین نیاز به ارزیابی‌های پزشکی و نظارت منظم دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می‌دهد یا خیر.

هپاتیت C

داروهای ضد ویروسی می توانند هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C را درمان کنند. به طور معمول، افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می شوند از ترکیبی از درمان های دارویی ضد ویروسی استفاده می کنند. همچنین ممکن است برای تعیین بهترین شکل درمان به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشند. افرادی که به دلیل هپاتیت C مزمن دچار سیروز یا بیماری کبدی می شوند، ممکن است کاندیدای پیوند کبد باشند.

هپاتیت D

سازمان بهداشت جهانی (WHO) اینترفرون آلفا پگیله شده را به عنوان درمانی برای هپاتیت D معرفی می کند. با این حال، این دارو می تواند عوارض جانبی شدیدی داشته باشد. در نتیجه، برای افراد مبتلا به سیروز آسیب کبدی، افراد مبتلا به بیماری های روانپزشکی و افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی توصیه نمی شود.

هپاتیت E

در حال حاضر، هیچ منبع معتمد درمانی ایی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست. از آنجایی که این عفونت اغلب حاد است، معمولاً خود به خود برطرف می شود.پزشکان معمولاً به افراد مبتلا به این عفونت توصیه می کنند استراحت کافی داشته باشند، مایعات فراوان بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از الکل اجتناب کنند. با این حال، زنان باردار مبتلا به این عفونت نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.

هپاتیت از نوع خود ایمنی

کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون یا بودزونید در درمان اولیه هپاتیت خود ایمنی بسیار مهم هستند. آنها در حدود 80 درصد از افراد مبتلا به این بیماری موثر هستند. آزاتیوپرین (Imuran) ، دارویی که سیستم ایمنی را سرکوب می کند ، ممکن است بخشی از برنامه های درمانی باشد. افراد ممکن است این را با یا بدون استروئید استفاده کنند.

سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند مایکوفنولات(CellCept)، تاکرولیموس ((Prograf) و سیکلوسپورین (Neoral) نیز می توانند جایگزین آزاتیوپرین در درمان باشند.

نکاتی برای پیشگیری از هپاتیت

واکسن هایی وجود دارند که می توانند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس های هپاتیت کمک کنند. به حداقل رساندن خطر قرار گرفتن در معرض مواد حاوی این ویروس ها نیز می تواند یک اقدام پیشگیرانه مهم باشد.

واکسن ها

واکسنی برای هپاتیت A موجود است و می تواند به جلوگیری از ابتلا به HAV کمک کند. واکسن هپاتیت A مجموعه ای از دو دوز است و اکثر کودکان، واکسیناسیون را از سن 12 تا 23 ماهگی آغاز می کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند شامل واکسن هپاتیت B نیز باشد. پزشکان معمولاً یک سری از سه واکسن را در 6 ماه اول کودکی تجویز می کنند.

همچنین این واکسن برای همه پرسنل مراقبت های بهداشتی و پزشکی توصیه می شود. واکسیناسیون علیه هپاتیت B همچنین می تواند از هپاتیت D نیز جلوگیری کند. متاسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C یا E وجود ندارد.

در معرض خطر قرار نگرفتن

ویروس های هپاتیت می توانند از طریق تماس با مایعات بدن، آب و غذاهای حاوی عوامل عفونی از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. به حداقل رساندن خطر تماس با این مواد می تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس های هپاتیت کمک کند.رعایت بهداشت یکی از راه‌های جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. ویروس‌هایی که این شرایط را ایجاد می‌کنند می‌توانند در آب باشند. اگر به کشوری سفر می‌کنید که در آن شیوع هپاتیت زیاد است، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

 

• • آب محلی

• • یخ

• • صدف خام یا نیم پز

• • میوه و سبزیجات خام

ویروس های هپاتیت B، C و D می توانند از طریق تماس با مایعات بدن فرد آلوده حاوی این عوامل عفونی ، منتقل شوند.

 تماس با مایعات حاوی این ویروس ها از طریق:

 

• • استفاده از سوزن مشترک

• • استفاده کردن از تیغ مشترک

• • استفاده از مسواک دیگران

• • دست زدن به خون ریخته شده

هپاتیت B و C می تواند از طریق رابطه جنسی و تماس جنسی نیز منتقل شوند. استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در طول فعالیت جنسی می‌تواند به کاهش خطر عفونت کمک کند.

عوارض هپاتیت

هپاتیت مزمن B یا C می تواند منجر به مشکلات سلامتی شدیدتر شود. از آنجایی که ویروس کبد را تحت تاثیر قرار می دهد، افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B یا C در معرض خطرات زیر قرار دارند:

 

• • بیماری مزمن کبدی

• • سیروز

• • سرطان کبد

هنگامی که کبد شما عملکرد طبیعی خود را متوقف کند، نارسایی کبد ممکن است رخ دهد. عوارض نارسایی کبد عبارتند از:

 

• • اختلالات خونریزی

• • تجمع مایع در شکم شما که به عنوان آسیت شناخته می شود

• • افزایش فشار خون در وریدهای پورتال که به کبد شما وارد می شود، که به عنوان فشار خون پورتال شناخته می شود

• • نارسایی کلیه

• • آنسفالوپاتی کبدی که می تواند شامل خستگی، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی های ذهنی باشد.

• • کارسینوم هپاتوسلولار که نوعی سرطان کبد است

• • مرگ

افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B و C باید از مصرف الکل اجتناب کنند زیرا می تواند بیماری و نارسایی کبد را تسریع کند. برخی مکمل ها و داروها نیز می توانند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند. اگر هپاتیت مزمن B یا C دارید، قبل از مصرف هر گونه داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید.

سخن آخر

هپاتیت به معنی التهاب کبد است و به دلایل مختلفی میتواند ایجاد شود. واکسیناسیون ، عدم مصرف الکل ، چکاپ مرتب و همچنین رعایت بهداشت می تواند خطر ابتلا به عفونت کبد را کاهش دهد. درصورت مشاهده علائم به پزشک خود مراجعه کنید.